ارزیابی تاثیر محلول پاشی هورمون های براسینواستروئید و سایتوکینین بر الگوی بیان ژنهای موثر در تحمل به خشکی در ارقام متحمل و حساس کلزا

تنش خشکی از جمله تنش های محیطی است که بر روی رشد و عملکرد گیاهان تاثیر می گذارد. کلزا (brassica napus l.) در مرحله ی گلدهی و رشد خورجین ها به خشکی حساس است. هدف از اجرای این طرح بررسی تاثیر هورمون پاشی بر تحمل به خشکی در دو ژنوتیپ پاییزه کلزا به نام های gkh و okapi بود. در این پژوهش بوته های کلزا تا مرحله آغاز گلدهی در شرایط نرمال آبیاری شدند و سپس به وسیله قطع آبیاری، تنش خشکی بر آن ها اعمال شد و همزمان با آن هورمون پاشی در پنج سطح هورمونی شامل شاهد (آب مقطر و توبولین)، سایتوکنین (50 و 100 میکرومولار)، براسینواستروئید 7-10 میکرومولار و ترکیب سایتوکنین 100 میکرومولار و براسینواستروئید انجام گردید. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار (هر سطح هورمونی سه تکرار در شرایط تنش و سه تکرار در شرایط نرمال آبیاری) صورت گرفت. اثر تنش خشکی بر عامل های اکسایشی (فعالیت آنزیم آنتی اکسیدان کاتالاز)، عامل های مرتبط با روابط آبی گیاه (محتوای نسبی آب برگ، هدایت روزنه ای، محتوای پرولین) و میزان عملکرد در هر دو ژنوتیپ گیاه کلزا بررسی شد. همچنین میزان بیان ژن های کاتالاز (cat16 و cat54) و پرولین (p5cs) با استفاده از روش real-time pcr اندازه گیری گردید. نتایج این پژوهش اختلاف معنی داری بین گیاهان هورمون پاشی شده در حالت تنش از لحاظ محتوای آب برگ نسبت به گیاهان شاهد (عدم هورمون پاشی) نشان داد. ضمن اینکه اختلاف معنی داری بین سطوح هورمون پاشی و گیاهان شاهد (عدم هورمون پاشی) در حالت تنش و نرمال آبیاری از نظر میزان هدایت روزنه ای دیده شد. محتوای پرولین و بیان ژن p5cs در سطوح هورمون پاشی رقم gkh دارای اختلاف معنی دار بود. هورمون براسینواستروئید افزایش معنی دار فعالیت کاتالاز و میزان بیان دو ژن متعلق به آن را در شرایط نرمال آبیاری در رقمgkh و در شرایط تنش خشکی در هر دو رقم را منجرب گردید. دیگر سطوح هورمونی، در فعالیت و بیان ژن های متعلق به کاتالاز متفاوت عمل کردند. میزان عملکرد نیز در اثر براسینواستروئید در هر دو رقم افزایش معنیدار داشت. همچنین شاخص های مقاومت به خشکی نیز اندازه گیری گردید که طبق شاخص های sti، mp و gmp تمامی سطوح هورمون پاشی در افزایش تحمل به خشکی موثر بودند هر چند که میزان تاثیر براسینواستروئید بیش از سطوح دیگر بود. ضمن اینکه رقم gkh بر طبق شاخص های اندازه گیری شده متحمل تر دیده شد. در کل می توان گفت که هورمون پاشی (خصوصا براسینواستروئید) سبب بهبود تحمل به خشکی می شود.